Aanbe­ste­dingstraject Jeugd­zorgPlus-instelling Trans­ferium

De laatste weken stonden media bol van het aanbestedingsdebacle rondom het Transferium, onderdeel van Parlan. Deze gesloten jeugdzorginstelling in Heerhugowaard biedt hulp en behandeling aan jongeren met ernstige gedragsproblemen. Deze gedragsproblemen kunnen zijn ontstaan door traumatische ervaringen, mishandeling, verslaving, of bijvoorbeeld een destructieve opvoeding. Jongeren die meestal een lange en zeer intensieve weg achter de rug hebben in hulpverlenersland, vinden vaak een goed onderkomen in deze specialistische instelling en krijgen een goede behandeling. Des te groter was dan ook de verbazing bij deskundigen, jongeren en ouders toen bleek dat 18 Noord Hollandse gemeenten, waaronder Alkmaar, ineens besloten dat het anders moest. Hoogstwaarschijnlijk gedreven door de zucht naar bezuiniging gingen zij begin 2018 over tot een heus aanbestedingstraject. Oftewel: de gemeenten creëerden een soort arena voor verschillende zorgverleners om met elkaar de strijd aan te gaan. Alles onder het mom van vernieuwing. De zorgverlener met de meeste creativiteit, mooie beloftes en minst dure visie, kwam als winnaar uit de bus en mocht de prijs in ontvangst komen nemen. Want zo gaat dat anno 2018.

Dat geen enkel lid uit de beoordelingscommissie werkzaam is (geweest) binnen de jeugdzorg en enig verstand van zaken had, deerde de 18 gemeenten niet. Volgens hen waren slechts zes(!) leden in staat een oordeel te vellen en draaiden daarmee 10 jaar specialistische jeugdhulp, deskundigheid en ervaring de nek om. Verschillende inkopers en managers van zorgtrajecten mochten van de gemeenten daarmee niet alleen het leven van zeer kwetsbare jongeren overhoop gooien, maar ook de banen van honderden werknemers op het spel zetten. Dat er daarnaast ook nog eens pure kapitaalvernietiging in de vorm van een nagenoeg nieuw gebouw plaats zou gaan vinden, terwijl de toekomstige zorgaanbieder nog geen enkel gebouw heeft staan, scheen ook geen belemmering te zijn. Volgens de betrokken gemeenten had de nieuwe aanbieder Horizon, nota bene afkomstig uit Zuid-Holland, namelijk een geweldig vernieuwend aanbod gedaan en zouden zij in staat zijn in de nabije toekomst de gesloten jeugdzorg in zijn geheel te beëindigen. Kleinschalige woonvoorzieningen zouden in de plaats komen voor één gesloten inrichting en nieuwe behandelvormen zouden een einde maken aan de langdurige (lees: dure) zorg voor deze groep jongeren. Dat deskundigen dit massaal tegenspraken en beweerden dat dit onmogelijk was, daar werd geen enkel gehoor aan gegeven. Saillant detail: de gemeente Heerhugowaard schermde nadrukkelijk met het feit dat met de aanbesteding niet gelet is op prijs maar op andersoortige zorg. Horizon zou in geen enkel opzicht goedkopere zorg hebben geboden, aldus de gemeente. Dat de geboden zorg van Horizon op de lange termijn wel degelijk een stuk goedkoper zal zijn, daar horen we uiteraard niemand over.

Parlan liet het hier niet bij zitten en spande een kort geding aan tegen de 18 gemeenten. De rechter was echter van mening dat de aanbesteding volgens de voorgeschreven richtlijnen was uitgevoerd en stelde daardoor vast dat de gemeenten rechtmatig gehandeld hadden. Dat er geen enkel commissielid werkzaam was (geweest) in de jeugdzorg, was ook geen obstakel volgens de rechter. Geen woord over de immense zorgen van de betrokken jongeren en hun ouders. Niets over het massaontslag onder hulpverleners dat zou volgen. En niets over het nog vrij recentelijk uit de grond gerezen peperdure gebouw van het Transferium. Het schip dat al uit de haven voer, mocht zijn ramkoers vervolgen. Nieuwsuur, kranten en talkshows besteedden uitgebreid aandacht aan deze desastreuze aanbesteding. De desbetreffende gemeenten gaven echter geen krimp.

Ook de experts met wie de Partij voor de Dieren Alkmaar sprak, gaven aan dat dit beleid verstrekkende gevolgen gaat krijgen voor deze zeer kwetsbare groep jongeren. Zij kunnen straks niet meer in hun eigen woonomgeving behandeld worden en ouders zullen verder moeten reizen om hun kind te kunnen bezoeken. Bovendien kunnen de meeste jongeren straks helemaal niet behandeld worden in de toekomstige kleine woonvoorzieningen van Horizon, waar een open cultuur gaat heersen. Simpelweg omdat de problematiek van deze jongeren te complex is. Daarnaast wordt 10 jaar intensieve samenwerking met de omliggende instellingen en een nauwe samenwerking met de inpandige school subiet overboord gegooid. Iets wat je echt niet zomaar weer even opbouwt. Tot slot is ook het massaontslag van het deskundig personeel een persoonlijk drama. Opgebouwde expertise is wat zij met zich mee zullen nemen. Dit alles door toedoen van de marktwerking en de kortzichtigheid van 18 gemeenten.

De Partij voor de Dieren Alkmaar vraagt zich ernstig af hoe het mogelijk is dat we zeer kwetsbare jongeren als speelbal inzetten en als politiek instrument gebruiken om onze zin door te drijven. Dat we afgaan op slechts zes zorginkopers/ beleidsmedewerkers die nog nooit met hun poten in de klei gestaan hebben en het advies van professionals in de specialistische jeugdzorg zomaar terzijde schuiven. Dit beleid kent vooralsnog enkel maar verliezers. Met één pennenstreek is het leven van talloze mensen overhoop gegooid. Marktwerking in de zorg en aanbestedingstrajecten mogen dan gemeengoed zijn, het betekent niet dat je daar ook naar moet handelen. Iets wat goed functioneert, moet je laten zoals het is. De Partij voor de Dieren Alkmaar keurt dit beleid dan ook ten stelligste af en roept de gemeente Alkmaar en de omliggende gemeenten op het tij te keren voordat het te laat is.