Opinie: Bij ons mogen burgers écht meepraten

Tijdens de laatste raadsvergadering van 2022 diende de Partij voor de Dieren een motie in om het burgerberaad in te zetten bij de ontwikkeling van de zogeheten ‘mobiliteitsstrategie’. Die strategie is bedoeld om vast te leggen hoe we de stad zó in kunnen richten dat voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en auto’s daar in de nabije toekomst optimaal kunnen bewegen.

Er gaat fors gebouwd worden in Alkmaar en dat betekent dat niet alleen het aantal inwoners drastisch toeneemt, maar ook de hoeveelheid verkeer. De vraag daarbij is natuurlijk hoe we die stroom gaan ‘sturen’ zodat we Alkmaar veilig houden en daarnaast ook goed bereikbaar.
Wat is er nu zo mooi aan een burgerberaad? En wat voegt het toe aan bestaande inspraakrondes en referenda?

In de allereerste plaats is dat het gegeven dat de deelnemers aan een burgerberaad een dwarsdoorsnede zijn van de samenleving. Er zitten zo’n honderd tot honderdvijftig willekeurig ingelote burgers in, ongeveer evenveel vrouwen in als mannen. De leeftijdsopbouw en culturele diversiteit weerspiegelen die van de samenleving. Er wordt gekeken naar diversiteit waar het opleidingen en beroepen betreft. Dat zorgt ervoor dat mensen die normaliter niet gehoord worden bij dit soort kwesties, nu wél hun mening en hun inzichten kunnen delen.

Burgerberaden blijken bovendien heel goed te werken bij vraagstukken die verder reiken dan de eerstvolgende verkiezingen. Er zijn maar weinig politici die hun nek durven uit te steken; zelfs niet als dat op termijn het beste scenario oplevert voor de samenleving. Om de eigen achterban tevreden te houden worden er géén of halfbakken keuzes gemaakt. De burgers in het burgerberaad hoeven de verkiezingen niet te winnen. Daardoor kunnen zij zich veel meer verdiepen in het collectieve belang en de langetermijneffecten. Ervaring leert dat juist bij kwesties waarover politici het niet eens worden, hun kiezers via een burgerberaad wel tot een compromis kunnen komen.

Het burgerberaad is géén vervanging voor de gemeenteraad. Het is een aanvulling op het bestaande politieke systeem die ervoor zorgt dat politici de mening horen van een dwarsdoorsnede van de samenleving die zich goed heeft laten informeren over een bepaald onderwerp en ook nog eens onderling overleg heeft gehad. In het huidige stelsel wordt de ‘publieke opinie’ nog te vaak toegeschreven aan degenen die het hardst schreeuwen tijdens inspreekavonden, op Facebook of in de lokale krant. Het is maar de vraag hoe goed die mensen geïnformeerd zijn én of ze collectieve belangen voorrang geven boven eigen belang.

Mobiliteit is een ingewikkeld onderwerp dat baat heeft bij een langetermijnvisie én bij het horen van alle stemmen in de samenleving. Het leek ons een uitgelezen kans om het burgerberaad daarbij uit te proberen. Zes partijen konden zich daarin vinden, maar het conservatieve deel van de Alkmaarse raad niet. Wat best vreemd is, want juist díe partijen hebben het altijd over ‘de burger die niet gehoord wordt’. We hopen van harte dat ook zij hun vertrouwen in onze burgers durven laten zien en er in de toekomst voor een ander onderwerp wél een burgerberaad opgesteld kan worden.