Finan­ciële gezondheid Gemeente Alkmaar

Indiendatum: jan. 2025

Geacht college,

Accountantskantoor BDO heeft haar jaarlijks onderzoek ‘Benchmark Gemeenten’ op 21 januari 2025 gepresenteerd [1]. Dit onderzoek is uitgevoerd op basis van de jaarrekening 2023 én de meerjarenbegrotingen voor 2024-2028 van de Nederlandse gemeenten. Volgens dit onderzoek staat Gemeente Alkmaar (onder gemeenten met meer dan 100.000 inwoners) op nummer een op de lijst van minst financieel gezonde gemeenten.

De gemeenteraadsfractie van Partij voor de Dieren wil hierover een aantal vragen stellen aan het college:

1) Dit onderzoek was in vorige jaren ook uitgevoerd. Alkmaar scoorde in de eerdere versies van dit rapport, in 2020 en 2021, 9. Vorig jaar nog een 6, en dit jaar 3,3. PvdD Alkmaar vindt deze trend zorgwekkend. Deelt het college dezelfde zorg? Indien nee, waarom?

2) Onder de financiële indicatoren vindt PvdD Alkmaar de scores van onze gemeente op netto schuldquote en op de belastingcapaciteit zorgwekkend. Deelt het college deze mening? Indien nee, waarom?

3) De VNG adviseert in het kader van anticipatie op het “ravijnjaar” niet blind te staren op bezuinigingen, maar (ook) in te zetten op het benutten van de vrije reserves. Is het college voornemens om de vrije reserve te benutten voor het overbruggen van het ravijn?

Zo ja (3.1): is hierover het gesprek reeds aangegaan met de toezichthouder (provincie) omtrent de voorwaarden waarop dit mogelijk is. Indien nee, waarom?

Zo ja (3.2): BDO constateert dat Alkmaar in de periode 2024-2028 afstevent op een ratio begrotingssaldi/eigen vermogen van -54,1%. Deelt het college de mening dat het opvangen van begrotingstekorten niet enkel door middel van het aanspreken van de vrije reserve mogelijk is? Indien nee, waarom?

4) Het college kan ook vanuit het rapport zien dat de belastingcapaciteit van Alkmaar een van de laagste in Nederland is. Met andere woorden, het onbenutte belastingpotentieel is hoog. PvdD Alkmaar is van mening dat een meer realistisch belastingbeleid, dat meer in lijn ligt met vergelijkbare Nederlandse gemeenten, een van de opties moet kunnen zijn m.b.t. het overbruggen van ravijnjaar en daarna. Deelt het college onze mening? Indien nee, waarom?

5) In het krantenartikel in NHD van 22.1.2025 legde de wethouder het ‘lage lokale lastenbeleid’ van het college als iets dat het college trots erop is. PvdD is van mening dat een onrealistische lokale belastingpolitiek negatieve gevolgen kan hebben. Door gebrek aan financiële middelen kan onze gemeente bijvoorbeeld openbare plekken minder onderhouden of diverse openbare faciliteiten moeten afschalen. Deelt het college de mening van PvdD Alkmaar?

5.a) Indien nee, waarom?

5.b) Indien ja, hoe gaat het college zo’n negatieve ontwikkeling voorkomen? Heeft het college een ‘Plan B’? Indien ja, wat is dat?

6.a) Heeft het college kennisgenomen van de aanbevelingen in het rapport?

6.b) Indien ja, welke van deze aanbevelingen vindt het college toepasselijk voor Alkmaar en welke kan het college overnemen? Waarom?

7.a) Vorig jaar heeft het college de raad geïnformeerd dat het college in 2025 de raad een aantal (bezuiniging)scenario’s zouden voorstellen. Hoever is het college op dit moment met het formuleren van deze scenario’s? Wanneer kunnen we hierover van het college de eerste voorstellen ontvangen?

7.b) Gaat het college bij deze scenario’s ook voorstellen over onbenutte belastingcapaciteit meenemen? Indien nee, waarom?

8) Tijdens de rondvraag van de raadsvergadering op 23.1.2025 legde de wethouder de cijfers, die naar de uitkomst van het BDO-onderzoek leiden, als een ‘bewuste keuze’ uit. Volgens het college hebben de cijfers een signaalfunctie richting de Rijksoverheid. Is het college van plan om met meerdere (regio)gemeenten samen op te trekken in de a.s. periode er aan de boodschap kracht bij te zetten?

Kıvılcım Pınar

Partij voor de Dieren Alkmaar

[1] https://www.bdo.nl/nl-nl/nieuw...