Algemene Beschou­wingen begroting 2021 - 2024

Eerste termijn

We staan op een keerpunt en Alkmaar staat voor een grote uitdaging. Zowel maatschappelijk als financieel moeten er keuzes gemaakt worden. Het wordt steeds duidelijker dat een snelle terugkeer naar de oude economische situatie van voor de Coronacrisis slechts een lapmiddel is, en geen oplossing biedt voor de lange termijn.

Doordat de draagkracht van de aarde schaamteloos wordt overschreden, hebben we wereldwijd te maken met diverse crises: een sociaaleconomische crisis, een klimaatcrisis, een biodiversiteitscrisis en nu ook een gezondheidscrisis. Een belangrijke oorzaak is ons geloof dat oneindige economische groei nodig is voor ons welzijn, en zo is het een doel op zich geworden. Maar inmiddels staat die economische groei al lang niet meer ten dienste van alle mensen, maar slechts nog van de happy few. Terwijl welvaart en welzijn prima samen gaan. We moeten toe naar een stelsel dat voor iedereen werkt en dat de sociale ondergrens en ecologische bovengrens respecteert. Zet dus in op een brede welvaart, die goed is voor economie, welzijn, gezondheid, natuur en milieu. De enige economie die houdbaar is, is een economie die binnen de draagkracht van de aarde blijft. Dus ecologische groei in plaats van economische. En dat kan, als we dit keerpunt serieus nemen en zaken anders gaan aanpakken. Zo niet, dan zijn wij hard op weg naar een onleefbare planeet als gevolg van een klimaat- en biodiversiteitscrisis die de huidige crisis zal doen verbleken. In oktober nog kwam het rapport ‘De stand van de natuur in de Europese Unie’ uit en de conclusie is dat de natuur onophoudelijk en ongekend snel achteruit gaat. En de oorzaak, dat zijn wij zelf. De achteruitgang van de natuur is vooral te wijten aan niet-duurzame land- en bosbouw, stedelijke wildgroei en vervuiling. Er worden op dit moment miljarden in de economie gestopt om de gevolgen van COVID-19 te bestrijden. De roep om dat geld vooral klimaatbestendig uit te geven, klinkt al van gezaghebbende organisaties als de VN en de Wereldbank. Juist klimaatvriendelijke investeringen doen het economisch goed en bieden een uitstekend perspectief voor de lange termijn. En goed voor het klimaat is automatisch ook goed voor de natuur.

En nu we het dan toch over COVID hebben. De pandemische dreiging van zoönosen (niet alleen Covid-19, maar ook andere infectieziekten zoals vogelgriep en varkensgriep) wordt nog steeds onvoldoende serieus genomen. Van alle recente infectieziekten die mensen bedreigen, is 75 procent namelijk afkomstig uit de dierenwereld. Dat maakt de wijze waarop we dieren exploiteren een direct gevaar voor de volksgezondheid en daarnaast een gevaar voor de economie en de ecologie. Dat geeft alle reden om onze relatie tot dieren serieus te herzien, met name die in de intensieve veehouderij waar verschillende soorten in onnatuurlijk grote dichtheden naast elkaar leven. Als we ons gedrag niet gaan aanpassen is het alleen een kwestie van tijd voor de volgende pandemie zich aandient. En dan mag je bidden dat het niet om een dusdanige mutatie van het vogelgriep virus H5N1 gaat, dat het nu wel makkelijk van mens op mens overspringt en zijn mortaliteit van 60% behouden heeft. Dit soort mutaties gebeurt bijna uitsluitend bij besmetting van intensief gehouden pluimvee.

Wordt het niet eens tijd om de waarschuwingen die al decennialang door klimatologen, epidemiologen en ecologen gedaan worden eindelijk eens serieus te nemen? En voor wie zich nu afvraagt wat dit met de gemeente Alkmaar te maken heeft, natuurlijk, veel is landelijke en Europese regelgeving. Maar ook lokaal, op gemeentelijk niveau en zelfs op individueel niveau kunnen wij ons steentje bijdragen.

Door bijvoorbeeld het stimuleren van lokale productie van zaken die we echt nodig hebben en het destimuleren van het kopen en verkopen van zaken die we niet echt nodig hebben. Door voedselveiligheid een integraal onderdeel te maken van ons veiligheidsbeleid. Door te investeren in preventie, met bijvoorbeeld gezond eten, in plaats van geld verspillen met repressie, door steeds achter de feiten aan te blijven hollen. Voorkomen is altijd beter dan genezen, en op termijn uiteindelijk ook stukken goedkoper.

Door in te zetten op recyclen en hergebruik in plaats van nieuwkoop. Door het gemeentelijke inkoopbeleid nog meer dan nu al het geval is langs de duurzame en diervriendelijke meetlat te leggen. Want zeker, er worden al wat stapjes in de goede richting gezet. Maar nog lang niet genoeg. En voorzitter, zoals u, of in ieder geval uw voorganger, van ons gewend bent, willen we nog eens beklemtonen dat houtige biomassa absoluut uit den boze is. Sloophout en slibkorrels kunnen bronnen zijn voor het warmtenet. Bomen en snoeihout niet.

Houtige biomassa wordt echter niet alleen in centrales verbrand. Ook particulieren kunnen er wat van. En begrijp me niet verkeerd. Ik snap het genoegen van een knapperend haardvuurtje echt wel. Het is comfortabel, en het is gezellig. Alleen met de kennis van nu, met de enorme hoeveelheid fijnstof die daarbij vrijkomt, is het minste wat je als gemeente kunt doen daar informatie over te geven op de website en een stookalert af te geven bij windstil weer, zoals ook geadviseerd wordt in het Schone Lucht Akkoord.

Het blijkt dat bij de omzetting van de website van de gemeente Alkmaar de informatie over houtstook door particulieren is weggevallen. Ons verzoek aan het college is om dit zo snel mogelijk te herstellen. En is het college, zoals veel ander gemeenten al gedaan hebben, nog van plan om ook met Alkmaar aan te sluiten bij het Schone Lucht Akkoord? Gemeenten die nog niet meedoen worden hiertoe van harte uitgenodigd. Schone lucht is van levensbelang. Voor iedereen. Ook al is de lucht de laatste tientallen jaren veel schoner geworden, toch is luchtverontreiniging nog steeds een belangrijk gezondheidsrisico in ons land. Onze lucht kán en móet schoner. Laten we ook niet vergeten dat er inmiddels een duidelijk verband is aangetoond tussen leven in een gebied met veel luchtverontreiniging en een ernstiger verloop van covid19. Kan het college hier op reageren?

De opdracht aan Stadswerk om een bedrag van € 288.000 binnen de eigen begroting te compenseren zit ons niet helemaal lekker. Als dat maar niet ten koste gaat van vergroening en dierenwelzijn. De invulling daarvan wordt echter nog uitgewerkt. Oplossingsrichtingen zijn onder meer het realiseren van een lager kwaliteitsniveau, uitstellen van onderhoud, of nemen van efficiencymaatregelen. Wij hebben hiervoor een praktisch voorstel, dat onmiddellijk ingezet kan worden, en ook direct een gunstig effect heeft op de biodiversiteit. Uitstellen van onderhoud? Wat dacht je van afzien van onderhoud! Laat de maximale hoogtes voor maaien uit het groenbeleidsplan los. Maai Vooral Niet. Doe dit alleen nog op plekken waar het voor de verkeersveiligheid nodig is. En dat is over het algeheel tot 3 meter uit de bocht en tot maximaal 1 meter vanaf de rand van de weg. En laat voor de rest van het groenareaal de natuur toch vooral gewoon haar gang gaan.

Tweede termijn

Zoals gezegd. We staan voor grote uitdagingen. Het besef dat bij alles wat je doet, de belangen van natuur en klimaat voorop gesteld zouden moeten worden, dringt echter nog maar mondjesmaat door. Er zou bijvoorbeeld geen enkele hoogbouw de lucht meer in moeten gaan zonder verticaal groen. Pas dit toe in de hele Kanaalzone. Ook het voorkeurscenario Stad Verbeteren, met zijn 25 miljoen per jaar zou volledig ten goede moeten komen aan louter duurzame en diervriendelijke plannen.

En gebruik het Stimuleringsfonds vooral voor het financieren van initiatieven waarin ook oog is voor verduurzaming, die immers evengoed moet gaan plaatsvinden. Er zijn geen banen op een kapotte planeet. Hoewel het nog een stuk ambitieuzer had gekund op het gebied van vergroenen en verduurzamen, zullen we desalniettemin instemmen met deze begroting.

Dan hadden we nog een opmerking over de Westrand. Wethouder Dijkman zegt: Er is belangstelling, er zijn optieovereenkomsten maar wanneer de schop de grond in gaat is nog steeds niets over te zeggen. Wethouder Verbruggen had het over tijdelijke woningen elders in Alkmaar. Ik had een briljante ingeving al zeg ik het zelf. Waarom niet in de Westrand tijdelijke woningen in de vorm van woonwagenkavels, tijdelijk, omdat als dan eindelijk die 12 kavels in de Driehoek beschikbaar komen, die mensen naadloos door kunnen schuiven van de Westrand naar de Vroonermeer. Wie weet hebben de belangstellenden dan tegen die tijd eens een ei gelegd over de Westrand.