Motie Privacy bij het stemmen, het recht van iedereen

De gemeenteraad van Alkmaar, bijeen op 14 maart 2019;

Constaterende dat:

• in Nederland meer dan 320.000 mensen zeer slechtziend of blind zijn; [1]
• de Grondwet (artikel 53) vereist dat verkiezingen worden gehouden bij geheime stemming; [2]
• het VN-verdrag ‘Handicap’ op 14 juli 2016 in werking is getreden, waarbij de overheid de mensenrechten van mensen met een beperking moet bevorderen, beschermen en waarborgen; [3]
• hetzelfde verdrag stelt dat mensen met een beperking zelfstandig beslissingen moeten kunnen nemen en daarbij door de overheid ondersteund moeten worden als zij daartoe niet in staat zijn; [3]
• het College voor de Rechten van de Mens in 2017 na onderzoek concludeerde dat stemmen voor mensen met een visuele en verstandelijke beperking onvoldoende toegankelijk is, waardoor veelal begeleiding vereist is en hierdoor de mogelijkheid om een geheime stem uit te brengen vervalt; [4]
• in de stemhokjes in Alkmaar, mensen met een visuele beperking gebruik kunnen maken van de wettelijk verplicht aanwezige loep, maar dat dit hulpmiddel onvoldoende is voor zeer slechtzienden en blinden;
• tijdens de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen Zaanstad de dichtstbijzijnde gemeente is waar slechtzienden en blinden volledig zelfstandig kunnen stemmen ; [5]
• geheimhouding van stemmen ook voor Alkmaarse slechtzienden en blinden een mensenrecht is;

Overwegende dat:

• de gemeente Den Haag een stemmal met audio-ondersteuning heeft ontwikkeld waardoor de toegankelijkheid van het stembiljet vergroot wordt en blinden en zeer slechtzienden zelfstandig kunnen stemmen; [6]
• verschillende gemeenten, waaronder Amsterdam, Haarlem en Rotterdam gebruik zullen maken van dit hulpmiddel tijdens de Waterschaps- en de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2019;
• niet alleen zeer slechtzienden en blinden, maar ook mensen met dyslexie, analfabetisme, laaggeletterdheid en mensen met een beperkte handfunctie (bijvoorbeeld parkinsonpatiënten) van de stemmal en/of audio-ondersteuning gebruik kunnen maken;
• de aanwezigheid van de stemmal en audio-ondersteuning in Alkmaar de democratische processen ook voor de bewoners van de regio boven Alkmaar laagdrempeliger kan maken, gezien het feit dat ze niet hoeven te reizen naar Zaanstad of Haarlem om zelfstandig te kunnen stemmen;

Verzoekt het college:

• hun uiterste inspanning te doen om tijdens de komende verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019 in één centraal en toegankelijk gelegen stemlokaal de stemmal en audio-ondersteuning beschikbaar te stellen voor mensen met een visuele beperking en de raad na afloop te informeren over het gebruik hiervan;
• hierna, indien positief bevonden, bij de daarop volgende verkiezingen in nader te bepalen wijken één stembureau toegankelijk in te richten voor mensen met een visuele beperking, o.a. gebruikmakend van de stemmal en audio-ondersteuning;
• duidelijk te communiceren in welke stemlokalen van deze voorziening gebruik kan worden gemaakt;
• de dekking voor deze faciliteit vanuit de begrotingspost ‘maatschappelijke ondersteuning’ te realiseren; [7]

En gaat over tot de orde van de dag.

Kitty van Dam, Partij voor de Dieren
Ronald van Veen, ChristenUnie
Ema Najetovic, Groen Links
Willem Peters, BAS
Mohamed Ezhar, Leefbaar Alkmaar
Simone Meijnen, D66
Kirsten Dielemans, SPA
David Rubio Borajo, PvdA

[1] https://www.visio.org/slechtziend-of-blind/ (Koninklijke Visio: Expertise Centrum voor slechtziende en blinden mensen)

[2] https://wetten.overheid.nl/BWBR0001840/2018-12-21

[3] https://www.mensenrechten.nl/nl/vn-verdrag-handicap

[4] https://www.mensenrechten.nl/en/node/32

[5] https://www.oogvereniging.nl/2019/02/stemmen-met-een-visuele-beperking/

[6] https://www.bartimeus.nl/cli%C3%ABnten/nieuws/unieke-pilot-den-haag-blinden-en-slechtzienden-kunnen-zelfstandig-stemmen

[7] De kosten van deze faciliteit zijn rond €4000, waaronder stemmal €2475, audio-ondersteuning (soundbox) €685, ondersteunende software €200. Bedragen zijn ex. BTW.