Mantelzorg verdient meer waar­dering

Onze overheid wil dat ouderen en chronisch zieken ‘zelfregie’ houden zodat ze zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Door bezuinigingen en personeelstekorten in de zorg betekent dat in de praktijk dat er veel intensieve zorg neerkomt op de schouders van mantelzorgers. Zij geven vaak al jaren zorg aan naasten voordat er een zorgprofessional in beeld komt. En als die professionele zorg zich aandient, gaat het zorgen meestal gewoon door. Uit onderzoek blijkt dat verpleeghuizen niet zonder de hulp van familieleden, vrienden en partners van de bewoners kunnen functioneren. Twee derde van hen springt bij.

Een op de drie Nederlanders is – soms dagelijks – in de weer om zorg en ondersteuning te bieden aan een zorgbehoevende ouder, partner of vriend(in). De meesten van hen zijn blij dat ze een steentje kunnen bijdragen, maar een groot deel vindt de zorg ook zwaar. Het valt in de eerste plaats niet mee om iemand van wie je houdt te zien aftakelen. Wat het daarnaast moeilijk maakt, is dat de meeste mantelzorgers hun zorg moeten combineren met een baan en/of een gezin. De vanzelfsprekendheid waarmee verwacht wordt dat ze - uit liefde – een pakketje zorgtaken op zich nemen, zorgt voor frustratie.

Terwijl het beroep op naasten alleen maar toeneemt door tekorten in de zorg en door vergrijzing, wordt het de vijf miljoen mantelzorgers die Nederland telt niet makkelijker gemaakt. Wetten en regels blijken in de praktijk weerbarstig en erkenning is er niet of nauwelijks. Dat ondervond de Alkmaarse Maria die ons onlangs een brief stuurde. Haar moeder woont inmiddels een aantal jaren in een verpleeghuis, maar de zorg gaat voor haar, als dochter, onverminderd door. Ze gaat bijna dagelijks langs, ze begeleidt haar moeder bij activiteiten, doet de was en brengt deze keurig gestreken weer terug en voert gesprekken met artsen en zorgmedewerkers. Voor het Mantelzorgcompliment dat zij in het verleden ontving, komt ze alleen niet meer in aanmerking, nu haar moeder niet langer zelfstandig woont. Ze vindt het wrang.

Het Mantelzorgcompliment is een blijk van waardering vanuit de samenleving. Hulpvragers kunnen het bij de gemeente aanvragen om hun mantelzorger te bedanken. Navraag leerde me dat het in elke gemeente anders ingevuld wordt. In de ene krijgen mantelzorgers activiteiten of een waardebon aangeboden, in de andere is dat een jaarlijks belastingvrij geldbedrag.

Als we als samenleving een beroep willen blijven doen op mantelzorgers, moeten we het ze écht makkelijker gaan maken. Op dit moment is het voor de meeste mantelzorgers lastig om financiële ondersteuning te krijgen en op de werkvloer ontbreekt de flexibiliteit die ze nodig hebben om hun zorgtaken in te kunnen vullen. De overheid is medeverantwoordelijk om de druk op mantelzorgers te verminderen én om dat zo noodzakelijke schouderklopje te realiseren, vindt Partij voor de Dieren.

Om die reden pleiten we ervoor om het Mantelzorgcompliment in Alkmaar uit te breiden, zodat óók de mantelzorgers die dagelijks heen en weer pendelen naar het verzorgingstehuis de waardering krijgen die ze verdienen. Het zou een mooie eerste stap zijn naar meer erkenning van de tijd, de moeite en de emotionele belasting die bij hun zorgtaken komen kijken.