Schrif­te­lijke vragen over bijdrage van houtstook aan de slechte lucht­kwa­liteit

Indiendatum: mei 2019
Antwoorddatum: 14 jun. 2019

Geachte leden van de Raad,

Het lid van de Raad, mevrouw Visser, heeft ons bij brief van 9 mei 2019 vragen gesteld.

Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 42 van het Reglement van Orde voor vergaderingen van de raad, beantwoorden wij de gestelde vragen als volgt.

De Partij voor de Dieren heeft vragen gesteld over de invloed van houtkachels op de luchtkwaliteit. We zijn het eens met u dat houtstook een nadelig effect heeft op de luchtkwaliteit. Dit onderwerp staat sterk in de belangstelling. Ook op landelijk niveau wordt hierover gesproken. Staatssecretaris Van Veldhoven is voornemens om hierover landelijke richtlijnen op te nemen. Wij stemmen eventueel nieuw op te stellen beleid daar graag op af.

Vraag 1:
Kunt u aangeven hoeveel Alkmaarse woningen met houtproducten worden verwarmd? Kunt u daarbij een onderscheid maken tussen hoofdverwarming en bij- of sfeerverwarming? Is het aantal met houtproducten verwarmde Alkmaarse woningen in de afgelopen jaren toegenomen of afgenomen?

Antwoord:
Deze informatie is bij ons niet bekend.

Vraag 2:
Bent u bekend met het rapport “Milieuschadekosten van verschillende technologieën voor woningverwarming” van CE Delft (maart 2019; betreft Vlaanderen)?

Antwoord:
Wij hebben kennis genomen van dit rapport. En sluiten ons aan bij de onderzoeksresultaten en landelijke richtlijn zodra deze wordt aangenomen.

Vraag 3:
Onderschrijft u de conclusie uit dit rapport dat open haarden per eenheid geproduceerde energie 1.600 maal hogere milieuschadekosten veroorzaken dan warmtepompen (p. 17)?

Antwoord:
Wij beschikken niet over de kennis en informatie om te kunnen aangeven of deze conclusies kloppen.

Vraag 4:
Onderschrijft u de conclusie uit dit rapport dat zelfs de schoonste houtgestookte toestellen voor ruimteverwarming milieuschadekosten kennen die een factor 5 tot 12 hoger zijn dan de milieuschadekosten van de schoonste gasgestookte alternatieven (p. 15)?

Antwoord:
Wij beschikken niet over de kennis en informatie om te kunnen aangeven of deze conclusies kloppen.

Vraag 5:
Deelt u de mening dat de verbranding van houtproducten ten behoeve van woningverwarming niet duurzaam is?

Antwoord:
Wij zijn van mening dat het verbranden van houtproducten ten behoeve van woningverwarming niet duurzaam is.

Vraag 6:
Heeft u tot dusver structurele stappen ondernomen om houtstook en houtrook tegen te gaan? Zo ja, kunt u aangeven welke maatregelen u heeft getroffen? Zo niet, geven deze feiten voor u voldoende aanleiding om houtrook gerelateerde overlast actief te bestrijden en hier beleid voor te ontwikkelen?

Antwoord:
Wij hebben hierover informatie geplaatst op de website. Lees verder onder ad. 7 en ad. 8. Ad 7a t/m d, i en j

Vraag 7:
In de ‘Toolkit houtstook aanpak overlast’ [2], waar op de website van de Gemeente Alkmaar naar gerefereerd wordt, zijn verschillende beleidsadviezen gegeven ten behoeve van het inventariseren en verminderen van houtrook gerelateerde hinder en het handhaven op basis van de bestuursrechtelijke bevoegdheid van de gemeente.

1. Onderschrijft u dat de Gemeente op basis van het bouwbesluit 2012 artikel 7.22 de bevoegdheid heeft om houtstook te verbieden en hierop te handhaven, als de houtstook onaanvaardbare hinder tot gevolg heeft?
2. Bent u bereid om op basis van de bevoegdheid vastgelegd in artikel 7.22 van het Bouwbesluit op te treden bij onaanvaardbare overlast door houtrook?
3. Is er in een beleidskader of verordening vastgelegd wat er binnen de de gemeente Alkmaar onder onaanvaardbare hinder, ten gevolge van houtrook, moet worden verstaan, zoals in de toolkit geadviseerd wordt en hoe er tegen hinder door houtstook opgetreden dient te worden?
4. Zo niet, bent u bereid met een voorstel te komen om in de gemeentelijke Bouwverordening een artikel op te nemen waarmee opgetreden kan worden tegen inwoners die hinderlijke of schadelijke rook, stank, roet of walm verspreiden? Zo nee, waarom niet?
5. Is er bekend hoeveel klachten er door bewoners van Alkmaar over houtrook binnenkomen bij de gemeente? Worden deze klachten verzameld in een klachtenregistratiesysteem zoals er, in de door u gerefereerde toolkit, wordt geadviseerd?
6. Wordt er naar aanleiding van deze klachten altijd overgegaan tot nader onderzoek? Hoe ziet dit onderzoek eruit en hoe vaak wordt er daadwerkelijke onaanvaardbare hinder geconstateerd?
7. Hoe vaak ontvangt de Gemeente een handhavingsverzoek met betrekking tot houtrook? Wordt hierna standaard overgegaan op de wettelijke procedure die volgt uit een handhavingsverzoek? Hoe vaak leidt deze procedure tot daadwerkelijke handhaving?
8. Heeft de Gemeente in het verleden quick scans uitgevoerd om per wijk of stadsdeel in kaart te brengen of er sprake is van onaanvaardbare houtstook gerelateerde overlast?
9. Bent u bereid van de volgende maatregelen gebruik te maken die in de toolkit worden geadviseerd en welke binnen uw bestuursrechtelijke bevoegdheid liggen?

   I. Een verbod op de toepassing van houtproducten voor de verwarming van woningen bij nieuwbouw;
   II. Een verbod op de installatie van nieuwe open haarden;
   III. Een verplichting of stimulering van de toepassing van schoorsteenfilters;
   IV. Een stookalarm op windluwe dagen, om bewoners te waarschuwen tegen stilhangende rook

10. Bent u bereid een algemeen stookverbod op te leggen voor een bepaald gebied en tijd, als de situatie onaanvaardbare overlast door houtstook tot gevolg heeft, en andere maatregelen onvoldoende effectief blijken?

Antwoord:
Ad 7-1 t/m 7-4, 7-9 en 7-10
Op dit moment ontbreekt het ons om hiertegen daadkrachtig op te treden, simpelweg omdat “overlast” een subjectief gegeven is. Artikel 7.22 biedt gemeenten een kapstok om in een specifiek geval in te grijpen wanneer het gebruik van een bouwwerk, open erf of terrein leidt tot hinder- of gezondheidsrisico’s. Het is alleen moeilijk om bovenstaand artikel succesvol toe te passen in overlastsituaties omdat er geen harde beoordelingsmethode bestaat om de schadelijkheid c.q. hinderlijkheid vast te leggen. Juist de normen “hinder” of “schadelijkheid” zijn erg lastig voor een goede objectieve beoordeling. Uit de jurisprudentie blijkt steeds dat er sprake moet zijn van objectieve overlast. Of hiervan sprake is, is lastig te bepalen. De mate waarin hinder wordt ervaren verschilt immers per persoon en is subjectief Op dit moment is op landelijk niveau een ontwikkeling gaande. Er zijn over dit onderwerp ook daar vragen gesteld door partijen (kamervragen). Staatssecretaris Van Veldhoven heeft naar aanleiding van deze kamervragen uitvoering gegeven aan een aantal oplossingsrichtingen ten aanzien van houtrookoverlast,o.a.:

1. De invoering van de Ecodesign-norm voor de kachels per 01-01-2020
2. Een meetmethode voor overlast (deze wordt door TNO/RIVM ontwikkeld en
3. Een informatiecampagne om gemeentes te ondersteunen (uitgevoerd door Milieu Centraal)

Het wachten nu is op de uitkomsten van de pilotgemeenten die hieraan meedoen. Na evaluatie hiervanwordt dit – naar verwachting – gehanteerd door heel Nederland. Dit biedt ons dan voldoende handvaten om handhavend op te treden. Wij sluiten graag aan bij deze landelijke richtlijnen, die naar verwachting per 1 januari 2020 wordt ingevoerd.

Ad 7-5 t/m 7-8)
Zolang op landelijk niveau beleid uitblijft kunnen we nauwelijks houtrookklachten naar tevredenheid van de klagers oplossen. Op dit moment adviseren wij dan ook om bij overlastsituaties onderling in gesprek te gaan. Mocht dit niet helpen, dan gaan wij langs bij zowel de klager als de eigenaar van de houtkachel. Wij toetsen dan alleen of de kachelpijp hoog genoeg is geplaatst en verwijzen naar de website van het RIVM, waarin tips staan genoemd om overlast te voorkomen. De afgelopen twee jaar hebben wij in totaal 15 klachten ontvangen.

Vraag 8:
Houtstook door particulieren gebeurt binnen de privésfeer en is daarom lastig te handhaven. Een belangrijk middel om houtrook gerelateerde overlast te bestrijden, is daarom communicatie. Op de website van de Gemeente Alkmaar informeert u particulieren over ‘Verantwoord stoken’ [3].

1. Bent u zich ervan bewust dat deze pagina al geruime tijd niet is geupdate (1,5 jaar), en een foutieve link bevat?
2. Bent u het met ons eens dat, gegeven de hierboven geschetste feiten, deze informatiepagina de gevaren en schadelijke gevolgen van houtstook onvoldoende weergeeft en zeer beknopt is?
3. Kunt u aangeven door hoeveel unieke bezoekers de pagina ‘verantwoord stoken voor particulieren’ het afgelopen jaar is bezocht en hoeveel van deze unieke bezoekers hebben doorgeklikt naar de informatiepagina’s en documenten waar naar gerefereerd wordt?
4. Heeft u naast deze informatiepagina ook op andere manieren gecommuniceerd, om houtstook bij particulieren tegen te gaan, en bewoners van Alkmaar in te lichten over de schadelijke gevolgen van (foutieve) houtstook?
5. Zo ja, kunt u aangeven waar deze communicatie uit bestond? Zo niet, bent u het eens met de conclusie dat de communicatie tot dusver niet toereikend is geweest, gegeven de schadelijke aard van houtrook gerelateerde overlast? Bent u in dat geval bereid om de communicatie naar een hoger plan te tillen?

Antwoord:
Ad 8-1 en 8-2)
Het klopt dat op onze website nog een oude link staat. Dit hebben we direct aangepast. Er wordt nu verwezen naar de pagina van het RIVM waarop alle meest recente ontwikkelingen ten aanzien van houtstook vermeld staan. Meer informatie is op dit moment niet beschikbaar.

Ad 8-3)
Nee, deze informatie hebben we niet.

Ad 8-4 en 8-5)
Zoals onder 8a en b staat vermeld, wordt de website aangepast met de juiste informatie. Daarnaast houden we, zoals eerder gezegd, de landelijke ontwikkelingen goed in de gaten en geven hierover duidelijkheid op onze website. Landelijk wordt te zijner tijd een campagne gehouden over dit onderwerp om gemeenten te ondersteunen bij de informatievoorziening.